زخم خام فروشی بر پیکر طلای سرخ، این ارغوانی های ارزشمند - وبلاگ حرف دل

به گزارش وبلاگ حرف دل، طی مطالعات به عمل آمده معین شده است که چهارمحال و بختیاری رویشگاه اولیه زعفران وحشی بوده است و علت رشد خوب این گیاه در استان هم همین امر است.

به گزارش وبلاگ حرف دل از شهرکرد، کارشناسان، توسعه کشاورزی را به عنوان نیروی محرکه رشد مالی در مراحل اولیه توسعه دانسته اند و معتقدند در مراحل بعدی رشد نیز، این بخش نقش عمده ای در عایدیزایی، ایجاد اشتغال و تامین امنیت غذایی ایفا می نماید.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت؛ آنست که بخش کشاورزی به طور معمول با هر بخش دیگری بصورت رقابتی عمل نمی نماید بلکه رشد آن می تواند مکمل رشد بخش های دیگر باشد.

بیشتر بخوانید

با این وجود ظرفیت های بسیاری در حوزه کشاورزی در منطقه ها مختلف کشور وجود دارد که می توان با بهره وری مناسب از آن ضمن اینکه در راستای خودکفایی هرچه بیشتر کشور گام برداشت بلکه زمینه توسعه متوازن استان ها را نیز فراهم کرد.

مطالعات سند آمایش سرزمین که از اسناد بالادستی و توسعه ای کشور به شمار می رود، برای استان چهارمحال و بختیاری توسعه کشاورزی را متناسب با ظرفیت ها و توانمندی هایی که دارد در اولویت قرار داده است.

از همین رو ظرفیت های این استان از جمله آب و هوا، اقلیم و شرایط محیطی مناسب وفراوری محصولات سالم و ارگانیک سبب شده تا در مطالعات سند آمایش سرزمین استان که به تازگی به اتمام رسیده، در منظره توسعه استان اولویت به بخش کشاورزی داده است.

این استان با دارا بودن زمین های حاصلخیز و موقعیت اقلیمی مناسب از تنوع آب و هوایی منحصر به فردی برخوردار است و به لحاظ اقلیم و هواشناسی یک استان چهار فصل است و دارای آب و هوای متنوعی است.

این ویژگی موجب شده تا این استان، استعداد کشت انواع محصولات مختلف را داشته باشد و زعفران یکی از این محصولات است که در سال های اخیر کشت آن در استان، نتایج بسیار خوبی در اختیار محققان و کشت کاران قرار داده است.

مجتبی کریمی عضو هیئت علمی گروه زراعت دانشگاه شهرکرد گفت: چهارمحال و بختیاری به علت داشتن ارتفاع بالا از سطح دریا و تابش نورخورشید قابلیت کشت بسیاری از محصولات کشاورزی را دارد، زیرا تابش نور خورشید و ارتفاع تاثیر بسزایی در کیفیت محصولات کشاورزی دارد.

او اضافه نمود: معمولا کیفیت زعفران چهارمحال و بختیاری و خراسان تفاوت چندانی ندارد، شرایط آب و هوایی این استان برای کشت زعفران بسیار مستعد است، کیفیت زعفران علاوه بر شرایط محیطی به عواملی از جمله نهاده های کشاورزی، تجربه کشاورز، نوع بذر و ... نیز بستگی دارد.

کریمی اضافه نمود: ارتفاع از سطح دریا در کیفیت و اسانس گیاهان دارویی بسیار اثرگذار است.

او ادامه داد: آنالیز شرایط و اثرات کشت زعفران یک کار زمانبر است و معمولا برای آنالیز سودآوری و کیفیت محصول باید در مزارع تحقیقاتی چند سال زمان صرف کرد، شرایط آب و هوایی در شهرستان های چهارمحال و بختیاری فرق دارد.

زعفران گران ترین ادویه دنیا است و هم چنین به عنوان یک داروی شناخته شده و یک ماده رنگ دهنده در سراسر دنیا مشهور است.

برای هر کسی که از طعم خوش برنج زعفرانی لذت می برد، زعفران یک ماده اولیه حیاتی در آشپزی به ویژه آشپزی به سبک ایرانی به شمار می آید، از زعفران در آشپزی برای تهیه شربت و دم نوش زعفران گرفته تا غذا های سنتی مثل شله زرد و پلوی زعفرانی استفاده می گردد و در علم پزشکی نیز به عنوان یک گیاه دارویی مهم به شمار می آید.

با این وجود همه به خوبی می دانیم که زعفران گران ترین ادویه دنیا و هم چنین ماده ای بسیار ارزشمند است.

برای به دست آوردن مقدار کمی زعفران به تعداد بسیار زیادی گل زعفران نیاز است و علاوه بر آن، دشواری های برداشت با دست و زمان برداشت نخ های زعفران همه در کنار هم باعث می شوند تا زعفران گران ترین ادویه دنیا باشد.

علاوه بر این، گل های زعفران فقط چند هفته شکوفه می دهند و باید در زمان شکوفا شدن آن ها را چید. زعفران بسیار ظریف است و در همان روزی که شکوفه می دهد پژمرده می گردد. در نتیجه، تعجبی ندارد که قیمت زعفران تا این حد سرسام آور باشد.

جدا از کار سخت و محصول حساس، این ادویه بسیار پر هوادار است و این قیمت را از قبل هم بیشتر بالا می برد. بی علت نیست که زعفران را طلای سرخ می نامند، چون که درست مانند طلا، افزایش تقاضای زعفران باعث افزایش قیمت آن می گردد و هزینه های فروش و تبلیغ بسته بندی هم به این فرآیند اضافه می گردد و در نتیجه زعفران گران ترین ادویه دنیا می گردد.

محبوبه رئیس زاده متخصص داروسازی سنتی گفت: امروزه گیاه زعفران به عنوان گران ترین ادویه دنیا شناخته می گردد و قسمت مورد استفاده آن در واقع کلاله و خامه گل های گیاه است و علاوه بر استفاده از زعفران برای خوش بو و خوش طعم کردن غذا ها و نوشیدنی ها این گیاه از خواص دارویی متعددی نیز برخوردار است.

او اضافه نمود: زعفران همانند بسیاری از گیاهان دارویی دارای ترکیبات آنتی اکسیدان است که منجر به خواص درمانی این گیاه می گردد؛ نوشیدن دمنوش زعفران به درمان مسائل مربوط به کلیه و مثانه و بعلاوه کنترل درد های دوران قاعدگی یاری می نماید، بعلاوه خاصیت شادی آفرینی زعفران به کاربرد آن در درمان افسردگی و مسائل روحی یاری می نماید، زعفران به علت داشتن موادی معدنی، چون منگنز، آهن، پتاسیم و ویتامین های محلول در آب در کارآیی قلب بسیار موثر است.

رئیس زاده اضافه نمود: از دیدگاه طب سنتی ایران طبیعت زعفران گرم و خشک است و به عنوان مفرح قوی و مقوی حواس شناخته شده است؛ بعلاوه زعفران ادرارآور و محرک است و دارای قوت قابضه است، در درمان درد رحم، کلیه و درد های روده ای نیز کاربرد دارد.

او ادامه داد: این گیاه باعث نشاط و خنده شده و می توانند رساننده سایر خواص ادویه به قلب باشد و به همین منظور در خیلی از ترکیباتی که در طب سنتی برای درمان مسائل قلبی تجویز می شده اند مقداری زعفران وجود دارد؛ آشامیدن یک مثقال زعفران به تسهیل زایمان یاری می نماید و بعلاوه در گذشته برای درمان مسائل چشمی به صورت موضعی کاربرد داشته است.

او اضافه نمود: این ادویه جادویی در صورت مصرف نامناسب می تواند دارای عوارض جبران ناپذیری نیز باشد و از نشانه های عوارض مصرف بیش از مقدار زعفران می توان به اسهال، زردی پوست، خون دماغ، بی حسی پلک ها و لب ها، خستگی و سردرد شدید اشاره نمود.

رئیس زاده یادآور شد: البته در طب سنتی ایران هم به مضرات زعفران توجه شده است چرا که زیاده روی در مصرف آن برای کلیه ضرر داشته و باعث کاهش اشتها و تهوع می شده است؛ بعلاوه دوز زیاد آن در گرم مزاجان می تواند باعث سردرد و بعلاوه کدورت حواس گردد و به اعصاب ضرر می رساند، مقدار مجاز مصرف روزانه آن 7 گرم، و بیش 10 گرم آن کشنده ذکر شده است.

عطاءالله ابراهیمی رئیس سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه این استان مستعد کشت زعفران است گفت: 270 هکتار از اراضی این استان زیر کشت زعفران قرار گرفته است که 260 هکتر آن بارور و 10 هکتار آن سال جاری تازه زیر کشت رفته و قابل بهره برداری نیست.

او اضافه نمود: با توجه به اقلیم هوایی و توپوگرافی استان، زعفران فراوری شده در چهارمحال و بختیاری از کیفیت، عطر و قدرت رنگ دهی بالایی برخوردار است.

ابراهیمی پیش بینی کرد: سال جاری حدود یک تن و 40 کیلوگرم زعفران در استان چهارمحال و بختیاری برداشت گردد.

او به اشتغال و عایدی زایی بالای این محصول اشاره و اضافه نمود: زعفران علاوه بر منبع عایدی برای کشاورزان باعث ایجاد اشتغال افراد زیادی در فصل برداشت می گردد.

ابراهیمی گفت: گیاه زعفران در تمامی نقاط استان کشت می گردد و با استقبال و رغبت کشاورزان در سال های اخیر به خاطر ارزش اضافه نموده بالای این محصول، کشت زعفران در حال افزایش است.

اعظم شیخ سامانی مجری طرح توسعه گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: این استان با شرایط آب و هوایی خاص استعداد بالایی برای کشت زعفران دارد.

او اضافه نمود: هر چه ارتفاع مزارع زعفران از سطح دریا بیشتر باشد کیفیت و عملکرد اسانس و رنگ محصول نیز بیشتر است.

شیخ سامانی با اشاره به اینکه زعفران در منطقه ها سرد بهتر رشد می نماید اضافه نمود: استان چهارمحال و بختیاری از مکان های مناسب برای کاشت زعفران با کیفیت است.

او گفت: در همه شهرستان های استان به جز شهرستان لردگان زعفران کشت می گردد و شهرستان شهرکرد بیشترین سطح زیر کشت زعفران را در استان به خود اختصاص داده است.

کشت زعفران در چهارمحال و بختیاری به قدری مورد علاقه مردم این استان است که حتی در باغچه های بسیاری از خانه های این شهر، گل زعفران در ماه های مهر و آبان قابل مشاهده است و عطر زعفران از خانه های این شهر در فضا پراکنده می گردد.

این که ایران، بزرگ ترین فراوری کننده زعفران در دنیا است، نکته تازه ای نیست، اما شاید دانستن این آمار تکان دهنده، جالب باشد که بیش از 90 درصد از زعفران کشور، به صورت خام به سایر نقاط دنیا صادر می گردد.

گرچه صدور زعفران به عنوان یکی از مهمترین صادرات غیرنفتی ایران می تواند نقشی موثر در اقتصاد کشور و محور اصلی در تحقق اقتصاد مقاومتی باشد، اما با اینکه ایران اصلی ترین فراوریکننده زعفران در دنیا است هنوز در مورد دسته بندی یا سورتینگ، مدیریت و بازاریابی صادرات و از همه مهمتر فرآوری این محصول قیمتی و جلوگیری از خام فروشی آن در ابتدای راه قرار داریم به طوری که هم اینک ایران از بازار دنیای زعفران با گردش چند صد هزار میلیارد دلاری آن کمترین منفعت را می برد.

ایران به عنوان فراوریکننده منحصر به فرد و بی رقیب زعفران در دنیا مطرح است، اما مقایسه ارزش و حجم صادرات این قلم ارزشمند صادراتی مبین این واقعیت تلخ است که از نظر وزنی تغییر چندانی حاصل نشده و اگر هم در ارزش دلاری و ریالی آن تغییراتی ایجاد شده آن هم به علت افزایش قیمت های دنیای بوده است.

در کنار شرایط خام فروشی طلای سرخ و ساده گذشتن از کنار فرآوری این محصول، توجه نداشتن به نقش درمانی، بهداشتی، غذایی و تنوع بسیار قابلیت محصولات جانبی زعفران، معضلی است که به رغم وجود صد ها واحد فرآوری زعفران در کشور هنوز هم شاهد ضعف در این بخش هستیم.

این اوضاع تلخ و تامل برانگیز در شرایطی است که زعفران در گروه محصولات دارای ظرفیت بسیار برای ایجاد اشتغال، توسعه اقتصاد و ارزآوری برای کشور مطرح است و افزایش فراوری آن سرمایه کلان نمی خواهد و علاوه بر آن می توان با ایجاد صنایع تبدیلی، فرآوری و بسته بندی، سود حاصل از صادرات آن را به مقدار قابل توجهی افزایش داد.

سهم اندک ایران از تجارت طلای سرخ در دنیا در عین فراوری حدود 95 درصدی این محصول، گویای عمق فاجعه است.

گزارش از افسانه احمدی فارسانی

ف