آموزش و پرورش مدرن روی ادبیات سرمایه گذاری می نماید - وبلاگ حرف دل

به گزارش وبلاگ حرف دل به نقل از اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل کانون پرورش فکری، نشست با حضور محمد گودرزی دهریزی و رخسانا خان برگزار گردید.

در این نشست رخسانا خان داور بخش بین الملل بیستمین جشنواره بین المللی قصه گویی؛ درباره ضرورت های یک داستان پیروز سخن گفت. نویسنده و پژوهش گر کشورمان، محمد گودرزی دهریزی نیز درباره سازوکاری که داستان بر رفتار خواننده ایجاد می نماید، صحبت کرد.

بر این اساس نخستین سخنران این مراسم نویسنده سرشناس کشور کانادا بود. خان گفت: من از جامعه ای آمده ام که قصه گفتن و خواندن داستان در آن عوامل مهمی در یادگیری محسوب می شوند. ما از متون داستانی برای آموزش اخلاقیات، نکات آموزشی و تفهیم نکته های مهم درس استفاده می کنیم چرا که شنیدن یا خواندن داستان سبب می گردد تا احساسی شبیه به تجربه برای خواننده یا مخاطب رخ دهد. اگر داستانی خوب نوشته یا روایت گردد بخشی از وجود نویسنده می گردد.

وی درباره ویژگی های یک داستان خوب مطرح کرد: اگر داستانی خوب باشد مرزهای نژادی و جغرافیایی را پشت سر می گذارد. داستان خوب با داشتن یک حقیقت در دل برای همه دنیا اشتیاق بخش خواهد بود.

خان درباره تدریس با بهره گیری از داستان گفت: تدریس و تعلیم به نوعی دست کاری ذهن دانش آموزان است. کشورهای مختلف در طول تاریخ از قصه گویی در این امر بهره برده اند. چرا که هر داستانی در سرانجام درصدد دست یابی به ذهن مخاطب و تغییر آن است.

نویسنده کتاب معروف آبنبات چوبی قرمز بزرگ در خصوص بیان یک داستان تاثیرگذار مطرح کرد: شما به عنوان یک مدرس یا قصه گو می خواهید مخاطب را تحت تاثیر قرار بدهید. اما باید چه راه کاری داشته باشید؟ شما باید با دقت به جزییات بپردازید. اما برای دست یابی به آن باید سه مرحله را طی کنید.

رخسانا خان ادامه داد: هر داستان یک آغاز، یک میانه و یک سرانجام دارد. در آغاز داستان باید مسئله ای وجود داشته باشد، در میانه اش این مشکل اوج بگیرد و در سرانجام نیز باید مشکل حل گردد. داستان شبیه به فوتبال است، برای آن که به نقطه اوج برسد باید مقدمه چینی هایی در آن صورت بگیرد، در سرانجام هم اگر در میانه داستان اتفاقی رخ ندهد شما داستان پیروزی خلق نکرده اید.

این نویسنده و قصه گو در ادامه نشست به طرح دو داستان و آنالیز این مراحل در آن ها پرداخت. در این جهت مخاطبان نشست نیز به بیان دیدگاه های خود پرداختند.

در ادامه محمد گودرزی دهریزی سخن گفت. او به آنالیز تاثیرهایی پرداخت که داستان بر بچه ها دارد: بارها و بارها درباره یک امر بدیهی صحبت شده است، تاثیرهای قصه گویی برای بچه ها. این یک امر مسلم است که قصه بر بچه ها تاثیر دارد. اما من می خواهم درباره موضوعی دیگر صحبت کنم: داستان چگونه بر رشد کودک تاثیر دارد؟

قصه گویی یک موضوع میان رشته ای است. از یک سو با ادبیات و از سوی دیگر با مسایل فیزیولوژیکی در ارتباط است. تعلیم و تربیت موضوع دیگری است که این هنر به آن می پردازد. از طرف دیگر هم مستقیما با موضوع روان شناسی درگیر است. اما این مسایل چگونه در قصه بازتاب دارد؟ این امر را در چهار نوع سازوکار می گردد آنالیز کرد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: وقتی قصه ای خوانده می گردد سازوکار تعلیمی فعال می گردد. سازوکار تعلیمی همان عنصری است که باعث می گردد ما از خودمان بپرسیم بعد چه اتفاقی می افتد و برای پیدا کردن پاسخ با داستان همراه می شویم. نویسنده هوشمندانه تعلیق را در ابتدای داستان ایجاد و کودک را جذب و در سرانجام درگیر می نماید. به محض درگیری مخاطب خودآگاه، کودک دچار غفلت می گردد و حواس ناخودآگاه او به سمت شخصیت های داستان سوق پیدا می نماید. نویسنده از این فرصت استفاده و پیغام خود را منتقل می نماید.

گودرزی گفت: سازوکار دوم تمثیلی است. یکی از مهم ترین چالش های تربیتی دوگانگی تربیت است. یک سوی ماجرا راستی، درستی، وفاداری و عشق است. همه دوست داریم فرزندان مان با این مفاهیم آشنا شوند. اما از سویی تمامی این مفاهیم انتزاعی اند. مخاطبان تا سرانجام دوره کودکی مفاهیم انتزاعی را درک نمی نمایند. پس قصه ها به یاری می آیند تا کودک با مثال درگیر مفاهیم شوند. این امر ثمره مهمی دارد. با تمثیلی کردن مفاهیم تربیتی، خود بچه ها می توانند الگوهایشان را بیابند، به جای این که ما الگوها را به آن ها معرفی کنیم.

این سخنران در ادامه از سازوکار آشنایی زدایی نام برد: وقتی کودکی متولد می گردد و رشد می نماید در ابتدا به همه پدیده ها با نگاه چیستی و چرایی نگاه می نماید. اما به مرور زمان به همه این ها عادت می نماید. عنصر آشنایی زدایی یاری می نماید تا ما به پدیده ها نگاه جدیدی داشته باشیم. یکی از عناصر این است که دنیای قصه، خود متفاوت است. گاهی سرانجام بندی های داستان می توانند نقشی را که از آن سخن گفتیم ایفا نمایند.

وی در سرانجام سخنانش گفت: صحبت های من چه رابطه ای با موضوع شیوه های قصه گویی برای انتقال مفاهیم درسی و آموزشی دارد. آنچه گفتم می تواند پاسخ این پرسش باشد، چرا نظام آموزش و پرورش مدرن برای تربیت بچه ها بر روی ادبیات سرمایه گذاری می نماید.