کارگاه آموزشی فیلم به مثابه مستند با حضور سید محمد بهشتی برگزار گردید - وبلاگ حرف دل

به گزارش وبلاگ حرف دل، ایرنا/ براساس آخرین گزارش های منتشر شده، کارگاه آموزشی فیلم به مثابه مستند با حضور سید محمد بهشتی برگزار گردید.

کارگاه آموزشی فیلم به مثابه مستند با حضور سید محمد بهشتی، معمار و مدیر عامل اسبق بنیاد سینمایی فارابی در سالن نشست موزه ملی ایران برگزار گردید.

بهشتی در این کارگاه گفت: در پدیدآمدن تمام چیزهایی که ساخته دست بشر است علت و انگیزه وجود دارد. گاهی ذهنیتی ایجاد می گردد که وقتی آن علت منتفی می گردد دیگر آن پدیده برای انسان ارزشی ندارد؛ به همین علت، در ادبیات عامیانه به یک شی که قدیمی شده و ارزشی برای ما ندارد، می گوییم به درد موزه می خورد!

وی اضافه کرد: هر شی که دست ساخته بشر است، یک وجه کارکردی دارد و تا زمانی که وجه کارکردی آن معتبر است، به کار می آید. مردم در جریان زندگی از آن شی استفاده می نمایند و وقتی وجه کارکردی آن از دست می رود، عموما فکر می نمایند که زمان دور ریختن آن است.

این چهره ماندگار میراث فرهنگی بیان نمود: کسانی که در حوزه علوم مرتبط با میراث فرهنگی کار می نمایند، از این نقطه به بعد می گویند حالا به درد ما می خورد. البته کار آنها جمع کردن زباله نیست آنها دغدغه متفاوتی دارند.

بهشتی گفت: در سایت های باستان شناسی دیده ام باستان شناس ها وقتی به زباله دانی سایت می رسند بسیار شاد می شوند و به نظر می رسد که گنجی پیدا نموده اند و امیدوارند به یاری آن در مسیر فعالیت پژوهشی خود برترین اسناد را پیدا نمایند.

وی گفت: هر شی که پدید می آید، حاوی نکاتی است و در پشت آن اراده وجود دارد. وقتی شأن کارکردی آن شی از بین می رود، یعنی زمان چیزی که برای آن اراده نموده بودند سپری شده و عمرش تمام شد اما همان شی وجهی دارد که در دایره اراده نیست و خود سازنده هم برای آن قصدی نداشته است. این جنبه از کار برای یک باستان شناس بسیار اهمیت دارد.

این کارشناس فرهنگی در بخش دیگری از کارگاه با بیان اینکه فیلم و سینما جنبه هایی دارند که خارج از اراده فیلمساز است، اضافه کرد: چند سال پیش فیلمخانه ملی ایران حرکتی را شروع کرد که همچنان ادامه دارد؛ فیلم های قدیمی ایرانی و نسخه هایی که در فیلمخانه ملی بود را به دقت تعمیر کردند، از جمله یک پرده از نخستین فیلم رنگی به نام عروس فرنگی. زمانی که تصویر این فیلم را می دیدید گویا تعمیر نشده بود، رنگ فیلم صدمه دیده بود و پر از خش بود. با استفاده از ظرفیت های دیجیتالی و انفورماتیک و فعالیت هایی که در حوزه بازسازی فیلم انجام می دهند، آن پرده از فیلم به شرایط قبل برگردانده شد.

بهشتی با اشاره به صحنه هایی از فیلم قدیمی عروس فرنگی که در گیلان ساخته شده بود، گفت: اگر شما بخواهید گیلان سال 1336 را ببینید جز این حلقه فیلم، هیچ سند دیگری وجود ندارد، قهوه خانه ها همان قهوه خانه های قدیمی هستند و همان ماشین ها و کامیون هایی که بار حمل می کردند.

وی اضافه کرد: در این فیلم گیلان را می بینید و نه شمال اما آیا قصد سازنده فیلم این بود که به شما این را بگوید؟ خیر، کارگردان می خواست نشان دهد که عروس فرنگی می خواهد در این شهر استراحت کند، چای بخورد و بعد هم حرکت کند و برود. از بعد انسان شناسی، مردم شناسی، باستان شناسی، محیط زیست و اکوسیستم اگر بخواهیم شاهدی بیاوریم فکر نمی کنم شاهدی بهتر و کامل تر از این بتوانیم پیدا کنیم. این موضوع در همه فیلم ها به ویژه آثار داستانی دیده می گردد.

مدیر عامل اسبق بنیاد سینمایی فارابی بیان نمود: فیلمساز با دکوپاژ کردن، با قصه گویی، راهنمایی بازیگران، مشخص جای دوربین، صداگذاری و انواع و اقسام تمهیدات، بیشترین مداخله را در بیان قصه دارد اما در فیلم های مستند این مداخله کمتر است.

بهشتی گفت: قاعده ای در سینما وجود دارد به نام قاعده یواشکی که قصه باید به نوعی روایت گردد که مخاطب باور کند. یعنی از اراده کارگردان خارج می گردد. گاهی کارگردان مجبور است دیالوگ، بازی بازیگر و ریتم فیلم را به نحوی تنظیم کند که باورپذیر باشد. همین که قصه قرار باشد طوری بیان گردد که مخاطب باور کند، فیلم از اراده کارگردان خارج می گردد به این ترتیب است که فیلم حاوی دلالت هایی می گردد که به درد اهل فن در حوزه میراث فرهنگی می خورد.

وی گفت: وقتی متن یک کتیبه تاریخی یا یک کتاب تاریخی را می خوانید، ممکن است در آن غرض وجود داشته باشد و کوشش شده باشد چیزهایی را از شما پنهان کند اما آن چیزهایی که خارج از دایره اراده پدید آمده، چون بدون غرض بوده بیشتر می تواند مورد اعتماد باشد، بنابراین چیزهایی که در این عالم دست ساخته بشر است، از نظر کسانی که در حوزه علوم مرتبط با میراث فرهنگی کار می نمایند، واجد ارزش هستند.

این پژوهشگر اضافه کرد: از این جهت، این موضوع شامل حال فیلم و سینما نیز می گردد. یعنی فیلم می تواند به امر دیگری شهادت دهد و برای امر دیگری سند قرار بگیرد؛ اتفاقا فیلم با اسناد دیگر تفاوت دارد، چون در این سند حرکت و زمان، صدای پرندگان، باران و…وجود دارد. به علت این حرکتی که در بیان مفهوم وجود دارد فیلم نسبت به اسناد دیگر جای مانور بیشتری دارد. اسناد دیگر به شفافی فیلم نمی توانند شهادت دهند. از این رو میتوان گفت سینما و فیلم به لحاظ سندی واجد ارزش فوق العاده ای هستند.

وی ادامه داد: محققان کمتر به سراغ سینما رفته اند، معمولا کسانی که راجع به سینما پژوهش می نمایند به آن جنبه ای از سینما که در حوزه اراده است توجه می نمایند و همان جنبه ای که در حوزه اراده فیلمساز است را مورد توجه قرار می دهند و کمتر به وجه انسان شناختی سینما توجه دارند.

بهشتی با بیان اینکه تمام فیلم ها خاصیت سند قرار گرفتن را دارند، گفت: تمام فیلم هایی که ساخته می گردد از مبتذل ترین تا برترین فیلم ها این خاصیت را دارند و هیچ کدام دور ریختنی نیستند اما خاصیت دیگری که سینما دارد این است که می تواند از حبس زمان و مکان خارج گردد و محصول زمان خود نباشد. میتوان فیلمی ساخت که محصول زمان خود نباشد. شاهنامه فردوسی محصول زمان خود و حبس در زمان و مکان خود نیست و اگر باشد به مرور زمان بیات می گردد و اعتبار خود را از دست می دهد در صورتی که هزار سال است که ارزش خود را حفظ نموده است.

کارگاه های دومین جشنواره ملی چند رسانه ای میراث فرهنگی در بخش تهران به وسیله پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به میزبانی موزه ملی ایران برگزار می گردد.

این جشنواره به وسیله معاونت میراث فرهنگی کشور با دبیری علیرضا تابش از هشتم تا دهم آذر سال جاری در قزوین برگزار می گردد.